ΤΙ ΕΙΝΑΙ Η ΔΕΠΥ ΚΑΙ ΠΩΣ ΓΙΝΕΤΑΙ Η ΔΙΑΓΝΩΣΗ;
Η ΔΕΠΥ είναι μία διαταραχή νευρολογικής φύσεως που εμφανίζεται στα παιδιά και τις περισσότερες φορές συνεχίζει να υπάρχει και στην ενήλικη ζωή, όμως με λιγότερο εμφανή συμπτώματα.
Λόγω της φύσεως των συμπτωμάτων, η διάγνωση γίνεται συνήθως στην ηλικία των 3-5 ετών, όταν τα παιδιά ξεκινούν το παιδικό σταθμό ή το σχολείο.
Οι δάσκαλοι είναι αυτοί που κυρίως υποψιάζονται πρώτοι την ΔΕΠΥ διότι καθώς έρχονται σε επαφή με πολλά παιδιά γνωρίζουν πολύ καλά πως πρέπει να ανταποκρίνεται ένα παιδί στην τάξη σε καταστάσεις που απαιτούν αυτοσυγκέντρωση και αυτοέλεγχο. Συνεπώς μόλις παρατηρηθεί μία συμπεριφορά εκτός της συνηθισμένης θα πρέπει να ενημερώνουν τους γονείς για τις υποψίες τους. Οι γονείς τότε οφείλουν να επισκεφθούν κάποιον ειδικό ψυχίατρο ή παιδίατρο ούτως ώστε να επιβεβαιώσει την ΔΕΠΥ ή να διαγνώσει αν συμβαίνει κάτι άλλο.
Δεν υπάρχει κάποιο test για τα παιδιά με ΔΕΠΥ. Η ΔΕΠΥ διαγιγνώσκεται παρατηρώντας την συμπεριφορά του παιδιού. Ο δάσκαλος ή οι δάσκαλοι προηγούμενων ετών είναι σημαντικό βοήθημα στην διαδικασία της διάγνωσης και ίσως ο ειδικός να ζητήσει από αυτούς και από τους γονείς να βαθμολογήσουν την συμπεριφορά του παιδιού με μια κλίμακα αξιολόγησης της συμπεριφοράς.
Αν το παιδί τελικά διαγνωστεί με ΔΕΠΥ, τότε θα πρέπει να υπάρξει συνεργασία με το σχολείο του. Στο πλάνο της θεραπείας το παιδί θα πρέπει να παρακολουθείται από τον γονιό , τον δάσκαλο ή την νοσοκόμα του σχολείου (αν υπάρχει), στο εάν παίρνει την φαρμακευτική του αγωγή, ενώ ως προς την συμπεριφορά του, η δασκάλα θα είναι υπεύθυνη. Ο γονιός θα πρέπει να έχει ανοιχτή επικοινωνία με τον δάσκαλο ούτως ώστε να εξασφαλιστεί ένα ενιαίο σύστημα παρότρυνσης και πειθαρχίας στο σχολείο και στο σπίτι.
Για παράδειγμα, η δασκάλα ενός μικρού παιδιού θα πρέπει να δημιουργήσει μία λίστα όπου θα τσεκάρει κάθε φορά και θα επιβραβεύει το παιδί με ένα αστέρι ή μια χαμογελαστή φατσούλα κάθε φορά που θα κατορθώνει ένα συγκεκριμένο αριθμό πραγμάτων από την λίστα. Μπορεί στο σπίτι να ακολουθηθεί η ίδια διαδικασία ή, να επιβραβεύσουν το παιδί όταν θα έχει συγκεντρώσει ένα συγκεκριμένο αριθμό αστεριών ή από χαμογελαστές φατσούλες, με κάτι πιο μεγάλο, όπως ένα όμορφο δείπνο, μια οικογενειακή βραδιά σινεμά, ή μια επιπλέον ώρα στην τηλεόραση ή τον υπολογιστή.
ΠΟΙΑ ΕΙΝΑΙ ΤΑ ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΑ ΤΗΣ ΔΕΠΥ;
Τα συμπτώματα ποικίλουν από άτομο σε άτομο αλλά γενικότερα υπάρχει ένας συνδυασμός αδυναμίας συγκέντρωσης, υπερκινητικότητας και παρορμητικότητας.
Αδυναμία Συγκέντρωσης
Τα άτομα που έχουν πρόβλημα στο να δίνουν προσοχή, παρουσιάζουν δυσκολία στο να συγκεντρωθούν σ’ ένα πράγμα και μπορεί να βαρεθούν πολύ εύκολα μετά από μόλις μερικά λεπτά. Το να συγκεντρώνονται, να οργανώνουν τα πράγματα τους ή να ολοκληρώνουν καθημερινά πράγματα ρουτίνας, μπορεί να τους είναι πολύ δύσκολο. Μπορεί να έχουν δυσκολία στο να χαλαρώνουν λόγω αυξημένου άγχους ή να έχουν μία τάση να καθυστερούν ή να αναβάλλουν να κάνουν πράγματα.
Συνήθως τους είναι δύσκολο να θυμούνται κάποιες υποχρεώσεις τους και πολλές φορές τους είναι δύσκολο να παραμείνουν σε μία επαγγελματική συγκέντρωση (αν πρόκειται για ενήλικα), ή να δίνουν προσοχή στην τάξη (αν πρόκειται για μαθητές), ή να παραμείνουν σε άλλες δραστηριότητες. Επίσης μπορεί να ξεκινήσουν πολλά σχέδια στο μυαλό τους και σπανίως να ολοκληρώσουν κάποια από αυτά.
Υπερκινητικότητα
Οι άνθρωποι που έχουν θέμα υπερκινητικότητας, βρίσκονται διαρκώς σε μία κίνηση. Αδυνατούν να παραμείνουν καθιστοί και μπορεί να περιφέρονται γύρω-γύρω και να μιλούν ακατάπαυστα. Τα παιδιά με υπερκινητικότητα αδυνατούν να παραμείνουν καθιστά στο θρανίο. Μπορεί να περιφέρονται στην τάξη, να στριφογυρίζουν στο κάθισμα τους, να κουνάνε τα πόδια τους νευρικά, να αγγίζουν τα πάντα, ή να χτυπάνε π.χ. το μολύβι δημιουργώντας θόρυβο. Οι ενήλικες με ΔΕΠΥ μπορεί να νιώθουν μία συνεχή ανησυχία με έλλειψη επαρκούς ξεκούρασης.
Παρορμητικότητα
Τα άτομα που είναι υπερβολικά παρορμητικά φαίνεται να αδυνατούν να σκεφτούν πριν ενεργήσουν. Αυτό έχει σαν αποτέλεσμα να ξεστομίζουν απαντήσεις σε ερωτήσεις ή να κάνουν ακατάλληλα σχόλια, ή να πετάγονται στον δρόμο χωρίς να κοιτάξουν. Ο αυθορμητισμός τους, τους δυσκολεύει στο να περιμένουν ,την σειρά τους στο παιχνίδι ή για πράγματα που θέλουν . Μπορεί να αρπάξουν ένα παιχνίδι από άλλο παιδάκι ή αν αναστατωθούν ενδέχεται και να το χτυπήσουν. Συνήθως έχουν πρόβλημα στο να δημιουργούν και να συντηρούν φιλίες.
Τα παραπάνω συμπτώματα παρουσιάζονται σε όλους τους ανθρώπους με ΔΕΠΥ, αλλά η τυπική συμπεριφορά επηρεάζεται με την ηλικία. Οπότε:
- Στην προσχολική ηλικία, τα συμπτώματα φαίνονται πολύ φυσιολογικά, όπως των άλλων παιδιών της ίδιας
- Τα συμπτώματα των παιδιών ηλικίας μεταξύ 6-12 είναι πιο εμφανή, σε σχέση με τις άλλες ηλικιακές ομάδες.
- Στους έφηβους μεταξύ 13-18, τα προβλήματα των προηγούμενων ετών συνεχίζονται ή και επιδεινώνονται.
- Στους ενήλικες με ΔΕΠΥ μπορεί τα συμπτώματα να μην είναι τόσο εμφανή όπως στις προηγούμενες ηλικιακές ομάδες.
Η ΔΕΠΥ συνήθως συνυπάρχει με άλλες καταστάσεις, όπως κατάθλιψη, άγχος, αδυναμία συναναστροφής και χαμηλή αυτοεκτίμηση.
ΤΕΣΤ ΕΝΗΛΙΚΩΝ ΓΙΑ ΔΕΠΥ
Απαντάτε με: ΠΟΤΕ – 0 βαθμοί,
ή ΣΠΑΝΙΑ – 1 βαθμός
ή ΚΑΠΟΙΕΣ ΦΟΡΕΣ – 2 βαθμοί
ή ΣΥΧΝΑ – 3 βαθμοί
ή ΠΟΛΥ ΣΥΧΝΑ – 4 βαθμοί
1η ερώτηση: Πόσο συχνά δυσκολεύεσαι να βάλεις τα πράγματα σε μια τάξη όποτε εκτελείς μια δουλειά που απαιτεί οργάνωση;
2η ερώτηση: Όταν έχεις μία δουλειά που απαιτεί πολύ σκέψη, πόσο συχνά αποφεύγεις ή καθυστερείς να την ξεκινήσεις;
3η ερώτηση: Πόσο συχνά σου αποσπά την προσοχή η δραστηριότητα ή ο θόρυβος γύρω σου;
4η ερώτηση: Πόσο συχνά σηκώνεσαι από την θέση σου σε καταστάσεις ή εκδηλώσεις που πρέπει να κάθεσαι;
5η ερώτηση: Πόσο συχνά νιώθεις ανήσυχος ή νευρικός;
6η ερώτηση: Πόσο δυσκολεύεσαι να περιμένεις την σειρά σου, όταν είσαι υποχρεωμένος να περιμένεις σε μια ουρά;
Αν το σκορ υπερβαίνει τους 11 πόντους, ενδεχομένως να έχεις κάποια μορφή ΔΕΠΥ
